نویسنده: حسن ویسی 
آزمایش تیروئید
غده تیروئید تقریبا تمام متابولیسم بدن را از طریق هورمون هایی که تولید می کند تحت تاثیر قرار می دهد. اختلالات تیروئید می تواند از یک گواتر کوچک و بی ضرر که حتی نیاز به درمان هم ندارد، آغاز شود . شایعترین مشکلات تیروئید ،شامل تولید غیرطبیعی هورمونهای تیروئید است. تولید بیش از حد هورمون تیروئید منجر به یک بیماری شناخته شده به عنوان هیپرتیروئیدیسم می شود. تولید هورمون ناکافی در بدن نیز می تواند منجر به کم کاری تیروئید در فرد شود.مشکلات ایجاد شده توسط غده تیروئید می توانند بسیار ناراحت کننده و ناخوشایند باشند ،اما در صورتی که به درستی تشخیص داده شود و درمان متناسب با آن در سریع ترین زمان انجام شود ،بیشتر مشکلات تیروئید را با انجام آزمایش تیروئید می توان به خوبی مدیریت کرد.
مشکلات تیروئید
علت ایجاد انواع هیپرتیروئیدیسم به دلیل تولید بیش از اندازه هورمون های تیروئید می باشد ، اما این حالت می تواند به چندین صورت در فرد دیده شود .
بیماری گریوز
تولید بیش از حد هورمون تیروئید ،که منجر به حمله سیستم ایمنی بدن به هورمون تیروئید می شود .
آدنوم های سمی
انسداد در غده تیروئید سبب می شود هورمون های تیروئید به مقدار زیادی ترشح شوند و در نتیجه این امر باعث اختلال در تعادل شیمیایی بدن می شود.
تیروئید حاد
التهاب در غدد تیروئید منجر به رشد هورمون های اضافه در فرد می شود ،که به علت هیپرتیروئیدیسم ایجاد می شود ،که معمولا تا چند هفته طول می کشد و حتی ممکن است برای ماه ها ادامه یابد.
اختلالات غده هیپوفیز
اگرچه این مورد بسیار نادر است،اما هیپوتیروئیدی نیز می تواند به این دلیل در فرد ایجاد شود .
هیپوتیروئیدی، ناشی از کمبود تولید هورمونهای تیروئید است. از آنجایی که بدن برای تولید انرژی به مقدار مشخصی از هورمونهای تیروئید نیاز دارد، کاهش تولید هورمون های تیروئید ،منجر به کاهش میزان انرژی در فرد می شود.
کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید در اثر اختلالاتی به شرح ذل ایجاد می شود:
تیروئیدیت هاشیموتو
در این اختلال autoimmune، به دلیل از بین رفتن بافت بدن تولید هورمون های تیروئید متوقف می شوند .
حذف غده تیروئید
غده تیروئید ممکن است در طی جراحی به طور کامل برداشته شود
کم کاری تیروئید برای مدت زمان طولانی و عدم درمان آن در زمان معین می تواند سبب ناراحتی های بسیاری و در برخی موارد سبب مرگ فرد شود .
فقدان هورمون های تیروئید در نوزدان خطرناک می باشد وممکن است منجر به عقب ماندگی ذهنی و یا رشد ناگهانی در فرد شود . در صورت کم کاری تیروئید در دوران کودکی درمان باید هر چه سریعتر شروع شود .
دلایل کم کاری تیروئید
- اختلال هیپوفیز
- یک تیروئید معیوب
- کمبود غده به طور کامل
یک نوزاد هیپوتیروئید غیرعادی غیر فعال و آرام است، اشتهای کمتری دارد .
آزمایش تیروئید
آزمایش TSH برای بررسی کار کرد غده تیروئید انجام می شود . با کمک آزمایش تیروئید شما می توانید پرکاری و یا کم کاری تیروئید در بدنتان را بررسی کنید . این آزمایش همچنین می تواند اختلال تیروئید را قبل از هر گونه علائم تشخیص دهد. اگر درمان نشود، یک بیماری تیروئید می تواند باعث مشکلات بسیاری شود.
TSH به معنای ،هورمون تحریک کننده تیروئید است و آزمون آن اندازه گیری میزان این هورمون در خون شماست.
مراحل انجام آزمایش TSH
آزمایش TSH مستلزم صرفا کشیدن خون از بدن فرد است. سپس خون گرفته شده در آزمایشگاه تجزیه و تحلیل خواهد شد.
بهتر است این آزمایش در هنگام صبح انجام شود چون سطح TSH شما در طول روز می تواند نوسان کند. با این حال، اگر شما داروهای خاصی مثل دوپامین و لیتیم مصرف می کنید ، بهتر است با پزشک خود در رابطه با مصرف این داروها مشورت کنید .
سطح بالای TSH
محدوده طبیعی TSH 0.4 تا 5 میلی لیتر واحد در لیتر (میلی لیتر / لیتر) است. بارداری همچنین می تواند سطح TSHبدن را بالا ببرد . اگر مجبور به مصرف داروهایی مثل استروئید، دوپامین یا داروهای ضد افسردگی مانند مورفین هستید، باید قبل از انجام این آزمایش مصرف آن را قطع کنید .
سطح پایین TSH
در صورتی که سطح TSH پایین تر از حد طبیعی آن باشد ،باید موارد زیر مورد بررسی قرار بگیرد .
- بیماری گریوز
- اگر سیستم ایمنی بدن به هورمون های تیروئید حمله کند فرد مبتلا به بیماری گریوز می باشد .
- وجود ید بیش از اندازه در بدن
- مصرف بیش از اندازه داروهای هورمونی
- مصرف بیش از حد یک مکمل طبیعی حاوی هورمون تیروئید
آزمایش TSH تنها به منظور بررسی اختلالات تیروئید در فرد انجام نمی شود . آزمایش های دیگری مانند T3 آزاد، T4 آزاد، T3 معکوس و آنتی بادی ضد TPO نیز ممکن است توسط پزشک برای بررسی های بیشتر توصیه شود .
درمان کم کاری تیروئید
در صورتی که در بیمار ، کم کاری تیروئید به طور قطعی بیان شود ،برای جبران آن پزشک معمولا این کمبود را با قرص جبران می کند . با کمک این قرص ها فرد به مراتب انرژی بیشتری دارد و به تدریج کاهش وزن پیدا می کند . متاسفانه این افراد باید این قرص ها را تا پایان عمر مصرف کنند .
آمادگی آزمایش تیروئید
- در صورتی که از داروی خاصی استفاده می کنید حتما با پزشک درمیان بگذارید زیرا ممکن است در نتیجه آزمایش موثر باشد .
- در صورتی که به تازگی رادیولوژی انجام داداه اید که از رنگ خاصی استفاده شده حتما به پزشک اطلاع دهید. زیرا این رنگ ها حاوی ید بوده و نتایج آزمایش را کاذب می کند.
- باردای سطح هورمون های تیروئید را تغییر می دهد بنابراین اگر باردار هستید به پزشکتان اطلاع دهید.
زمان انجام آزمایش تیروئید
در صورتی که علائمی به شرح ذیل را دارید حتما آزمایش خون برای بررسی عملکرد تیروئید انجام دهید :
- ورم یا برجستگی در قسمتی از گردن
- افزایش ضربان قلب یا نامنظم شدن آن
- افزایش کلسترول
- علائم کم کاری یا پرکاری تیروئید
- پوکی استخوان
- سقط مکرر و کم شدن میل جنسی
- داشتن سابقه بیماری هایی نظیر دیابت و پیسی در خانواده
در صورتی که دارای شرایطی به شرح ذیل دارید انجام آزمایش تیروئید هر سال یکبار ضروری است:
- در صورتی که پزشک تشخیص دهد اختلال تیروئید دارید .
- سابقه درمان پرکاری تیروئید مانند جراحی ، دارو و… داشته اید .
- در صورتی که سابقه جراحی در سر و گردن داشته اید و بعد از عمل تحت پرتو درمانی قرار گرفته اید .
- در صورتی که به بیماری های سندرم داون ، ترنر ، آدیسون و سایر بیماری های خودایمنی مبتلا هستید .
تشخیص اختلالات تیروئید با آزمایش
پزشک در ابتدا به علائم بیمار و وضعیت جسمی او می پردازد . سپس آزمایش خون تجویز می کند در صورتی که نتایج آزمایش نشان دهنده غیر طبیعی بودن میزان TSH , FT4 باشد از آزمایشات دیگری برای اطمینان از اختلالات تیروئید استفاده می کند.
عوامل موثر بر نتیجه آزمایش تیروئید
عواملی باعث می شوند نتیجه آزمایش کاذب باشد این عوامل به شح ذیل می باشند :
- بیماری هایی مانند عفونت ، دیابت ، نارسایی کلیه ، بیماری قلبی و کبد
- استفاده از داروهای ضد بارداری ، هورمونی ، ضد التهاب ، ضد افسردگی ، صرع، اختلالات قلبی بر نتایج آزمایش تاثیر می گذارد .
- استفاده از داروهایی برای پرکاری تیروئید که پزشک مصرف آنها را در زمان انجام آزمایش قطع می کند.
درمان پرکاری تیروئید
اما اگر بیمار مبتلا به پرکاری تیروئید باشد باید شروع به مصرف قرص های ضد تیروئید کند . این قرص ها که توسط پزشک تجویز می شوند می تواند کاهش تولید هورمون های تیروئید را سبب شوند .
با مصرف این قرص ها فرد معمولا دچار لرزش و یا کاهش نبض می شود . ید رادیواکتیو می تواند در مدت زمان 6 تا 18 هفته غده تیروئید را نابود سازد . لازم به ذکر است که بعد از از بین رفتن غده تیروئید توسط جراحی یا روش های دیگر باید با کمک قرص های تیروئید ،مکمل های کلسیم و ویتامین D ، گروه B به خصوص B12 را در بدن خود جبران کنید ،تا در طول درمان مشکلی برای شما ایجاد نشود .
آزمایش تیروئید در بارداری
در دوران بارداری تغییراتی در بدن رخ می دهد که از جمله تغییر در هورمون ها می باشد . این هورمون ها شامل گونادوتروپین کوریونی انسانی ( HCG) و هورمون استروژن می باشد که بر عملکرد تیروئید تاثیر می گذارد . به همین جهت یکی از آزمایشات ضروری ، تست تیروئید در دوران بارداری می باشد . این تست باید در زمان مناسب و به طور مرتب با تجویز پزشک انجام شود.
پرکاری تیروئید در بارداری
پرکاری تیروئید بر بارداری تاثیرات مخربی دارد . به همین جهت قبل از بارداری پزشک انجام آزمایش تیروئید را تجویز می کند . اگر فرد با وجود پرکاری تیروئید باردار شود احتمال بروز عوارضی به شرح ذیل ایجاد می شود:
- سقط جنین
- زایمان زودرس
- بالارفتن فشار خون مادر
- ایجاد اختلالات ذهنی برای جنین
- ایجاد مشکلات مادرزادی برای جنین
درمان پرکاری تیروئید در بارداری
در صورتی که قبل از بارداری پرکاری تیروئید تشخیص داده شود از روش جراحی یا ید رادیواکتیو درمان می شود . باید توجه داشت بعد از انجام این درمان فرد نمی تواند تا 6 ماه باردار شود. اما در صورتی که در بارداری این اختلال تشخیص داده شود از روش دارو درمانی استفاده می شود . این داروها شامل پروپیل تیوراسیل می باشد که در سه ماهه اول بارداری و داروی متی مازول بعد از سه ماهه دوم بارداری مصرف می شود. این داروها هورمونهای موثر در عملکرد تیروئید را در حد نرمال و طبیعی نگه می دارد .
کم کاری تیروئید در بارداری
در صورتی که غده تیروئید نتواند به اندازه کافی هورمون تولید کند بدن دچار کم کاری تیروئید می شود که دارای علائمی به شرح ذیل می شود:
- خستگی مفرط و خواب آلودگی
- اختلالات یادگیری و حافظه
- شکننده شدن موها و ناخن ها
- خشک شدن پوست
- تورم پلک ها و پف کردن صورت
- بالارفتن وزن
- افسردگی
- یبوست
- حساسیت زیاد به سرما
- احساس ضعف عضلانی
درمان کم کاری تیروئید در بارداری
درمان کم کاری تیروئید در بارداری مهم است در غیر اینصورت باعث بروز مشکلاتی مانند اختلال در رشد مغز و دستگاه عصبی جنین می شود. برای افزایش هورمون تیروئید داروی لووتیروکسین در هفته ششم بارداری مصرف می شود. در این مدت پزشک دوز دارو را طوری تنظیم می کند که غلظت tsh پایین تر از 2.5 باشد . این غلظت باید هر 4 هفته یک بار به طور مرتب بررسی شود .
برای اطلاع از آزمایشگاه در غرب تهران روی ادامه مطلب کلیک کنید .
برخی از خدمات آزمایشگاه دکتر مهدوی :
منتظر نظرات و پیشنهادات شما هستیم.
با تشکر، مدیریت سایت آزمایشگاه تشخیص پزشکی دکتر مهدوی
