نویسنده: حسن ویسی 
سطوح MCH در آزمایش خون به چه معنی است؟برای ارزیابی وضعیت سلامت عمومی بیماران، پزشکان به طور منظم آزمایش خون را توصیه میکنند. یکی از شاخصهایی که در این آزمایش مورد تحلیل قرار میگیرد، میزان MCH یا میانگین هموگلوبین در هر سلول خونی است.
این سطوح به عنوان ابزاری برای شناسایی اختلالات خونی به کار میروند. میزانهای متفاوت MCH میتوانند نشانههای گوناگونی را نمایان کنند و پزشک با در نظر گرفتن سطح MCH و علائم خاص هر بیمار، درمانی متناسب و شخصیسازیشده را ارائه میدهد.
MCH چیست؟
MCH یا میانگین هموگلوبین سلولی، معیاری است که نشاندهنده مقدار هموگلوبین موجود در هر واحد از گلبولهای قرمز خون است. هموگلوبین، پروتئینی حیاتی در خون محسوب میشود که به گلبولهای قرمز این امکان را میدهد که اکسیژن را به سلولها و بافتهای مختلف بدن منتقل کنند.
هر چند سطوح MCHC و MCH بسیار شبیه به یکدیگرند ولی نباید آنها را اشتباه بکار برد.
آزمایش CBC چیست؟
آزمایش شمارش کامل خون، که به اختصار CBC نامیده میشود، ابزاری است که به پزشکان این امکان را میدهد تا نگاهی جامع به وضعیت سلامت بیماران داشته باشند. این آزمایش میتواند به طور همزمان به شناسایی مشکلات مختلف کمک کند و در تشخیص بیماریهایی نظیر اختلالات خونریزی، عفونتها و کمخونی نیز موثر باشد.
آزمایش CBC به تحلیل سه نوع اصلی سلول خون میپردازد. این آزمایش به ما اطلاعاتی درباره تعداد کل سلولهای سفید، قرمز و پلاکتها ارائه میدهد.
سطوح MCH در آزمایش خون:
پزشکان معمولاً به منظور بررسی میزان MCH در خون، آزمایش CBC را تجویز میکنند. برای بزرگسالان، سطح طبیعی MCH معمولاً بین ۲۷ تا ۳۳ پیکوگرم (pg) در هر سلول خون قرار دارد. البته باید توجه داشت که این مقادیر ممکن است بسته به نوع دستگاهی که برای انجام آزمایش به کار میرود، متفاوت باشد.
مقدار MCH در کودکان نسبت به بزرگسالان تفاوتهایی دارد. اگر میزان این ماده در هر سلول به 26 پیکوگرم یا کمتر برسد، به معنای MCH پایین است. از سوی دیگر، اگر غلظت آن در هر سلول 34 پیکوگرم یا بیشتر باشد، نشاندهنده MCH بالا خواهد بود.
علل سطوح MCH پایین:
انواع متنوعی از آنمی میتوانند به کاهش سطوح MCH منجر شوند. به عنوان نمونه، آنمی میکروسیتیک زمانی به وجود میآید که اندازه سلولهای خونی به حدی کوچک است که قادر به جذب مقدار کافی هموگلوبین نیستند. این وضعیت ممکن است ناشی از سوء تغذیه یا کمبود برخی مواد مغذی باشد.
برخی از بیماریهای خاص ممکن است به بروز کمخونی منجر شوند، حتی در صورتی که فرد به یک رژیم غذایی سالم و متعادل پایبند باشد.
کمبود آهن در خون میتواند به افت سطح MCH منجر شود. بدن برای تولید هموگلوبین به آهن نیاز دارد و در صورتی که ذخایر آهن به پایان برسد، ممکن است فرد دچار کمخونی ناشی از فقر آهن شود که این نیز میتواند کاهش سطح MCH را به همراه داشته باشد. این نوع کمخونی معمولاً در افراد گیاهخوار یا کسانی که رژیم غذایی نامناسبی دارند، بیشتر مشاهده میشود.
افرادی که به شرایط خاصی دچار هستند، ممکن است با سطوح کاهش یافته MCH روبرو شوند. برای مثال، بیماری سلیاک میتواند مانع از جذب صحیح آهن در بدن شود و این موضوع باعث میشود تا حفظ مقدار طبیعی آهن به چالشی بزرگ تبدیل گردد.به طور مشابه، کسانی که تحت عملهای جراحی معده قرار گرفتهاند، ممکن است در جذب آهن دچار مشکل شوند. همچنین، زنانی که قاعدگیهای سنگینی دارند نیز ممکن است به کمخونی مبتلا شوند، زیرا مقدار آهنی که در طی این دوران از دست میدهند، بیشتر از آنچه است که بتوانند به راحتی جبران کنند.
کاهش سطوح MCH میتواند در افرادی که از ویتامینهای ضروری برخوردار نیستند، مشاهده شود. افرادی که به اندازه کافی ویتامین B، نظیر فولات و B12 مصرف نمیکنند، ممکن است در آزمایشهای خود، غلظت MCH پایینی را نشان دهند. جالب است که کمبود ویتامینها در برخی موارد میتواند باعث افزایش سطوح MCH نیز گردد. بنابراین پزشکان ممکن است برای تعیین دقیق وضعیت بیمار، درخواست انجام آزمایشهای تکمیلی و تفسیر دقیقتری داشته باشند.
سطوح MCH در آزمایش خون
علائم و نشانه های سطوح پایین MCH:
در آغاز، بسیاری از افراد با مقادیر پایین MCH هیچ نشانهای از مشکل را نشان نمیدهند. اما زمانی که سطح MCH به طور مداوم پایین بماند یا به شدت کاهش یابد، علائم مختلفی شروع به بروز میکنند. از جمله این علائم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تنگی نفس
- از دست دادن استقامت
- خستگی مداوم
- سرگیجه
- ضعف در بدن
مقادیر پایین MCH میتواند تأثیراتی بر روی پوست داشته باشد. افرادی که دچار MCH پایین هستند، ممکن است به راحتی پوستشان رنگ پریده یا کبود شود.
هر فردی که این علائم را تجربه میکند باید به سرعت به پزشک مراجعه کند.
علل سطوح بالای MCH:
مقادیر بالای MCH اغلب به عنوان نشانهای از کمخونی ماکروسیتیک شناخته میشود. این حالت زمانی به وجود میآید که اندازه سلولهای خونی به طور غیرطبیعی بزرگ میشود، که معمولاً به دلیل کمبود ویتامین B12 یا اسیدفولیک در بدن اتفاق میافتد.
مقادیر بالای MCH همچنین ممکن است در موارد زیر مشاهده شود:
بیماری های کبدی
پرکاری غده تیروئید
نوشین الکل
عوارض ناشی از برخی سرطان ها
عوارض ناشی از یک عفونت
مصرف بیش از حد داروهای استروژنی
علائم و نشانه های سطوح بالای MCH:
افرادی که به دلیل کمخونی ماکروسیتیک دارای سطوح بالای MCH هستند، ممکن است علائمی را تجربه کنند که به تدریج و به شکلی مشخص بروز مییابند. در ابتدا، این افراد ممکن است از وجود علائم بیخبر باشند، اما با گذشت زمان، این نشانهها به تدریج شدت میگیرد. از جمله علائم مرتبط با MCH بالا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
خستگی
پوست بسیار رنگ پریده
ضربان قلب سریع
ناخن های شکننده
تمرکز ضعیف
سردرگمی و از دست دادن حافظه
افرادی که به کم خونی ماکروسیتی دچار هستند، ممکن است با مشکلات گوارشی مواجه شوند. این افراد ممکن است احساس گرسنگی نکنند، وزنشان کاهش یابد و به صورت مکرر به اسهال مبتلا شوند. هرکس که یکی از این نشانهها را مشاهده کند، باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه نماید.
سطوح MCH در آزمایش خون
درمان سطوح نامتعادل MCH
روشهای پزشکان در مواجهه با سطوح نامتعادل MCH ممکن است در هر مورد خاص متفاوت باشد. راهکارهای درمانی بیشتر به شناسایی و درمان علت اصلی عدم تعادل وابسته است.
افزایش مصرف ویتامین B12 و اسیدفولیک میتواند به عنوان یک راهکار مؤثر برای کاهش سطوح بالای MCH در نظر گرفته شود. توصیه میشود این مواد مغذی را از طریق یک رژیم غذایی متنوع و متعادل تأمین کنید. با این حال، استفاده از مکملها نیز میتواند به حفظ این سطوح در حد متعادل یاری رساند.
مقدار پایین MCH معمولاً ناشی از کمبود آهن است که میتواند به بروز کمخونی منجر شود. در این شرایط، پزشکان ممکن است پیشنهاد کنند که افراد آهن و ویتامین B6 بیشتری را به برنامه غذایی خود بیفزایند. همچنین، مصرف ویتامین C و فیبر به همراه غذاهای غنی از آهن میتواند به بهبود سطح MCH کمک کند.
انواع مکملهای ویتامینی از جمله ویتامین B12، ویتامین C، اسید فولیک و آهن در بازار موجود هستند. افرادی که با عدم تعادل در سطح MCH مواجهاند، باید قبل از شروع به مصرف هر گونه مکمل یا اعمال تغییرات عمده در رژیم غذایی، حتماً با پزشک خود مشورت کنند تا یک برنامه درمانی مناسب دریافت کنند.
بسیاری از افراد میتوانند با اصلاحاتی در الگوی غذاییشان، میزان MCH خود را افزایش دهند. برای کسانی که دچار اختلالاتی هستند که مانع از جذب آهن میشود، تزریق آهن میتواند یک راهحل ضروری باشد. همچنین، برخی افراد ممکن است به دریافت منظم خون با غلظت بالای آهن نیاز پیدا کنند.
افراد باید در مورد مواد غذایی و نوشیدنیهایی که در طول آزمایش خود مصرف میکنند، اطلاعات دقیقی ارائه دهند. این امر به پزشک کمک میکند تا به سادگی بتواند مشکل را شناسایی کرده و درمان مناسب را تجویز کند.
مطالب مرتبط:
