نویسنده: حسن ویسی 
غربالگری بارداری
در دوران بارداری انجام آزمایشاتی برای اطمینان از سلامت مادر و جنین ضروری می باشد . این آزمایشات که به نام غربالگری دوران بارداری شناخته شده می باشد در دو نوبت در سه ماهه اول و سه ماهه دوم بارداری انجام می شود . این آزمایشات به تشخیص به موقع اختلال و بیماری کمک می کند. برخی از این اختلالت مربوط به نقایص مادرزادی می باشد که در صورت عدم تشخیص آن نوزاد با این نقص متولد می شود و بعد از تولد درمانی برای آن وجود ندارد. این نقایص شامل مواردی به شرح ذیل می باشد :
- اختلالات کروموزومی شامل سندرم داون و تریزومی 18 و 13
- نقایص قلبی
- اختلالات ساختمانی مانند نقص باز لوله عصبی
آزمایشات غربالگری بارداری
- غربالگری سندرم داون در سه ماهه اول بارداری
- غربالگری سندرم داون در سه ماهه دوم بارداری
- غربالگری یکپارچه
- غربالگری متوالی
غربالگری سندرم داون
سندرم داون نوعی اختلال مربوط به نقایص کروموزومی است که فرد مبتلا به آن دارای چهره متفاوتی می باشد که مشکلاتی در یادگیری دارد . تشخیص این سندرم مهم می باشد زیرا در صورتی که نوزاد با این نقیصه متولد شود دیگر درمان نمی شود. در زنانی که در سن بالا باردار می شوند احتمال این نقیصه زیاد می باشد . تست غربالگری سندرم داون برای تشخیص این اختلال می باشد جواب این تست صد در صد نیست بدان معنی که اگر جواب منفی باشد نمی توان به طور یقین گفت که جنین هیچ مشکلی ندارد و در صورتی که مثبت باشد قطعی نمی توان گفت که جنین سندرم داون دارد . در صورت مثبت بودن جواب تست باید آزمایشات تشخیصی دیگری انجام داد. این تست ها هیچ خطری برای جنین و مادر به همراه ندارد .
غربالگری سندرم داون سه ماهه اول بارداری
این تست در سه ماهه اول بارداری بین هفته 11 تا 14 انجام می شود. غربالگری سندرم داون ترکیبی از آزمایش خون و سونوگرافی می باشد . در آزمایش خون دو ماده PPAP-A و free Hcg اندازه گیری می شود. در سونوگرافی ضخامت پشت گردن جنین اندازه گیری می شود. در نهایت نتایج آزمایش خون و سونوگرافی بررسی می شود و عددی که به دست می آید می تواند به تشخیص اختلال سندرم داون کمک کند. در صورتی که جواب آزمایش منفی باشد از تست های تشخیصی دیگری برای اطمینان استفاده می شود.
غربالگری یکپارچه
بعد از انجام غربالگری سه ماهه اول و دوم نتایج به دست آمده درصد بالایی درست می باشد. تا آماده شدن این آزمایشات تست های دیگری در این زمان انجام می شود شامل آزمایش خون در دو مرحله می باشد در مرحله اول در بین هفته 11 تا 14 بارداری انجام می شود و در مرحله دوم بین هفته 15 تا 18 انجام می شود. این تست دقت بالایی در تشخیص دارد و بندرت نتایج آن کاذب می باشد .
غربالگری متوالی
بعد از مشخص شدن نتایج غربالگری سه ماهه اول زنان باردار به دسته هایی به شرح ذیل تقسیم می شوند :
- ریسک بالا
نیاز به انجام آزمایش دیگری به نام CVS5 دارند که باید انجام بدند تا تشخیص سندرم داون دقیق تر باشد .
- ریسک متوسط
برای انجام غربالگری مرحله دوم ( کوآد ) ارسال می شوند.
ریسک پایین
نیاز به هیچ گونه آزمایش و تست تشخیص ندارند.
سایر تست های تشخیص سندرم داون
بعد از انجام آزمایشات غربالگری برای اینکه صد در صد تشخیص به وجود یا عدم وجود سندرم داون داده شود از تست های تشخیصی و تکمیلی استفاده می شود . ایت تست ها برای زنانی که دارای ریسک بالا هستند توصیه می شود . این تست ها به شرح ذیل می باشد:
- آمنیوسنتز
این تست در صورتی انجام می شود که زن باردار در دسته ریسک بالا قرار دارد . زیرا این تست با وجود دقت بالای تشخیص امکان سقط جنین را به همراه دارد . در این آزمایش نمونه ای از مایع آمنیوتیک ( مایعی که جینن در آن شناور می باشد و از آن تغذیه می کند ) به وسیله سرنگ مخصوص برداشته می شود و در محیط استریل و آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرد .
- آزمایش مولکولی
نوعی تست کم تهاجم می باشد که خطری برای مادر و جنین به همراه ندارد . در این تست ابتدا با سونوگرافی محل مورد نظر مشاهده شده و از طریق ابزار مخصوصی وارد دهانه رحم شده و نمونه ای از سلول جفت جنین برداشته می شود و در محیط آزمایشگاه زیر میکروسکوپ بررسی می شود .
باید توجه داشت که تست مولکولی و آمنیوسنتز را با تشخیص و تجویز پزشک متخصص انجام دهید و در صورتی که ضروری نیست از انجام آن خودداری کنید زیرا احتمال آسیب جنین در این تست ها وجود دارد .
با تشکر، مدیریت سایت آزمایشگاه تشخیص پزشکی دکتر مهدوی
منتظر نظرات و پیشنهادات شما هستیم.
با تشکر، مدیریت سایت آزمایشگاه تشخیص پزشکی دکتر مهدوی
